Nederlandse 15-jarigen gemiddeld met ‘eerste keer’
Nederlandse 15-jarigen gemiddeld met ‘eerste keer’In 2005/2006 heeft 25% van de 15-jarige Nederlandse jongens en 27% van de meisjes ooit geslachtsgemeenschap gehad (zie figuur 1). Dit komt ongeveer overeen met het gemiddelde van de EU27 landen die deelnemen aan de HBSC-studie. Een vroege seksuele activiteit is voor adolescenten een risicofactor voor het krijgen van soa, omdat zij relatief veel seksuele partners hebben. Het percentage 15-jarigen dat ooit geslachtsgemeenschap heeft gehad verschilt per land. Gemiddeld zijn meisjes in Noord-Europa eerder seksueel actief dan meisjes in Zuid- en West-Europa.
Vroegere start seksuele carrière niet alleen Nederlands fenomeen
Niet alleen in Nederland, ook in de rest van Europa is de leeftijd waarop jongeren hun seksuele carrière starten de afgelopen decennia gedaald . Bij mannen is sprake van een lichte daling in de periode 1950-2000. De leeftijd waarop westerse vrouwen voor het eerst geslachtsgemeenschap hebben, is sinds de jaren zestig met minimaal twee jaar gedaald. Ook is het percentage vrouwen gedaald dat de eerste seksuele contacten boven de twintig jaar had. In het noorden van Europa deden deze veranderingen zich voor in de jaren zestig, in het zuiden pas in de jaren tachtig.
In meeste landen neemt de seksuele ervaring bij 15-jarigen toe
Uit een vergelijking van de HBSC-ronde van 2005/2006 met die in 2001/2002 blijkt dat in de meeste landen het percentage 15-jarigen dat ooit geslachtsgemeenschap had gehad hoger was in de laatste ronde dan in de eerste ronde. In Nederland geldt dit vooral voor meisjes, met een stijging van 21% tot 27% van de meisjes. Bij de 15-jarige Nederlandse jongens is het percentage met ervaring gestegen van 22% tot 25%. Een opvallende uitzondering vormt Engeland, waar het percentage juist daalde. In 2001/2002 had 42% van de 15-jarigen ervaring met geslachtsgemeenschap, in 2005/2006 was dit 29%
Figuur 1:
EU27 landen a met hoogste en laagste percentage 15-jarigen dat ooit geslachtsgemeenschap heeft gehad (Bron: Currie et al., 2008;HBSC survey-jaar 2005/2006).
a Ierland en Polen verzamelden geen gegevens over seksuele gezondheid. Ook gegevens voor Malta zijn niet meegenomen in de vergelijking vanwege verschillen in vraagstelling
Toename in seksuele ervaring bij jongeren
Het percentage scholieren van 12-18 jaar dat ervaring heeft met geslachtsgemeenschap is gestegen tot 30% in 2004; dit is bijna een derde meer dan de 24% in 1995 (zie tabel 1). De gemiddelde leeftijd waarop jongeren voor het eerst geslachtsgemeenschap hebben, is sinds 1995 niet noemenswaardig veranderd. In eerdere decennia was nog wel sprake van een toename in vroege seksuele activiteit en daarmee ook in het risico op onveilig vrijen.
Het percentage jongeren dat ervaring heeft met anale seks is in deze periode verdubbeld van 3% naar 6%. Het gaat echter om een kleine groep jongeren.
Condoomgebruik bij jongeren is toegenomen
Sinds 1995 is bij scholieren van 12-18 jaar het condoomgebruik bij de laatste partner toegenomen. In 1995 gebruikte 42% van de jongeren altijd een condoom, ten opzichte van 47% in 2004 (zie tabel 2). Ook is het condoomgebruik bij de eerste keer geslachtsgemeenschap toegenomen van 70% naar 76%. Daarnaast is er een opvallende toename van Double Dutch (gelijktijdig gebruik van pil en condoom) van 24% naar 35%. Het percentage dat helemaal niets gebruikt is gelijk gebleven (15%). Ook uit de HBSC-studie blijkt dat het condoomgebruik bij jongeren tussen 2001 en 2005 gestegen is.
Onveilig vrijen door jongvolwassenen neemt af
Het percentage jongvolwassenen (15 tot 35 jaar) met losse partners dat niet altijd een condoom gebruikt bij geslachtsgemeenschap is gedaald van 53% in 2005 tot 44% in 2007 . In 2007 gebruikte 39% van deze mannen en 49% van deze vrouwen niet altijd een condoom.
Toename onbeschermde anale seks bij jonge homo- en biseksuelen
Jonge homo- en biseksuele mannen (< 26 jaar) hadden in 2008 vaker onbeschermde seks in vergelijking met 2006/2007 (Schorer Monitor, 2008). Ruim een derde (37%) van deze jongens had in het voorafgaande half jaar onbeschermde anale seks gehad. In 2007 was dit percentage nog 31% en in 30% in 2006.
Tabel 1:
Ervaring met verschillende vormen van seksueel gedrag bij 12-18-jarigen in 2004 (Bron: De Graaf et al., 2005b; N=2.217) vergeleken met 1995 (Bron: Brugman et al., 1995b; N=7.170).
| Percentage met ervaring | Gemiddelde leeftijd eerste keer | Leeftijd waarop helft ‘ervaring’ heeft | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1995 | 2004 | 1995 | 2004 | 1995 | 2004 | |
| Tongzoenen | 64 | 68 | 13,2 | 13,1 | 13,9 | 13,4 |
| Voelen en strelen | 49 | 49 | 14,3 | 14,5 | 15,1 | 15,5 |
| Naakt vrijen | 30 | 33 | 15,1 | 15,3 | 16,9 | 16,7 |
| Geslachtsgemeenschap | 24 | 30 | 15,6 | 15,5 | 17,7 | 17,3 |
| Anale seks | 3 | 6 | 15,7 | 16,0 | – | – |
Tabel 2:
Percentage scholieren van 12-18 jaar dat een condoom gebruikte met de laatste partner in 2004 (Bron: De Graaf et al., 2005b; N=1405) vergeleken met 1995 (Bron: Brugman et al., 1995b; N=614).
| 1995 | 2004 | |
|---|---|---|
| Nooit | 27 | 17 |
| Soms | 31 | 37 |
| Altijd | 42 | 47 |
Janine van den Munckhof vertelt in de brochure haar ervaringsverhaal: